معرفی لایه دوم اتریوم و ضرورت آن برای کاهش کارمزد تراکنش‌ها
اتریوم به عنوان یکی از محبوب‌ترین بلاک‌چین‌ها در جهان، امکان اجرای قراردادهای هوشمند و توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps) را فراهم می‌کند. با رشد استفاده از اتریوم، مشکلاتی مانند کارمزد بالای تراکنش‌ها (Gas Fee) و زمان طولانی انجام تراکنش‌ها بیش از پیش نمایان شد. این مشکلات باعث شد که توسعه‌دهندگان و جامعه اتریوم به دنبال راه‌حل‌هایی برای بهینه‌سازی کارمزد و افزایش سرعت تراکنش‌ها باشند.
یکی از مهم‌ترین راهکارها در این زمینه لایه دوم اتریوم (Layer 2) است. در ادامه، این مفهوم و نحوه استفاده از آن را به طور جامع بررسی می‌کنیم.
1. کارمزد تراکنش‌ها در اتریوم و چالش‌های آن
تراکنش‌ها در شبکه اتریوم نیاز به پرداخت کارمزد گس (Gas Fee) دارند که به ماینرها یا اعتبارسنج‌ها پرداخت می‌شود تا تراکنش‌ها در بلاک‌چین پردازش شوند. این کارمزد بسته به میزان ترافیک شبکه و پیچیدگی قرارداد هوشمند متفاوت است.
جدول زیر نشان می‌دهد میانگین کارمزد تراکنش‌ها در شبکه اتریوم در سال‌های اخیر چگونه تغییر کرده است:
| سال | میانگین کارمزد تراکنش (دلار) | توضیح کوتاه |
|---|---|---|
| 2019 | 0.50 – 1.50 | شبکه نسبتاً خلوت و کارمزد پایین |
| 2020 | 1.50 – 5.00 | افزایش محبوبیت DeFi و NFT |
| 2021 | 15 – 70 | اوج گیری فعالیت‌های DeFi و NFT |
| 2022 | 5 – 50 | کاهش نسبی ترافیک و بهبود شبکه |
| 2023 | 1 – 20 | استفاده از Rollup و Layer 2 به شکل آزمایشی |
همان‌طور که دیده می‌شود، کارمزد تراکنش‌ها در زمان اوج فعالیت شبکه، بسیار بالا می‌رود. این موضوع باعث شد که کاربران خرد و توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌ها با مشکل روبه‌رو شوند، زیرا تراکنش‌های کوچک و معمولی اقتصادی نمی‌شوند.
2. لایه دوم اتریوم چیست؟
لایه دوم اتریوم به مجموعه‌ای از راهکارها و پروتکل‌ها گفته می‌شود که روی لایه اصلی اتریوم (Layer 1) ساخته شده‌اند و هدفشان افزایش مقیاس‌پذیری و کاهش کارمزد تراکنش‌ها است.
به بیان ساده، تراکنش‌ها به جای اینکه مستقیماً در بلاک‌چین اصلی ثبت شوند، ابتدا در یک شبکه لایه دوم پردازش می‌شوند و سپس نتیجه نهایی در بلاک‌چین اصلی ثبت می‌شود. این کار باعث کاهش بار روی شبکه اصلی و کاهش کارمزد می‌شود.
مزایای لایه دوم:
- کاهش کارمزد تراکنش‌ها تا 90٪
- افزایش سرعت پردازش تراکنش‌ها
- حفظ امنیت شبکه اصلی اتریوم
- امکان اجرای تعداد بیشتری تراکنش همزمان
3. انواع راهکارهای لایه دوم
راهکارهای لایه دوم به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هرکدام مزایا و محدودیت‌های خود را دارند:
| نوع Layer 2 | توضیح | مزایا | محدودیت‌ها |
|---|---|---|---|
| Rollups | تراکنش‌ها خارج از بلاک‌چین اصلی پردازش و سپس به صورت دسته‌ای ثبت می‌شوند. | کاهش کارمزد، افزایش سرعت، امنیت بالا | نیاز به هماهنگی با قراردادهای هوشمند |
| State Channels | تراکنش‌ها به صورت خصوصی بین کاربران انجام می‌شود و تنها نتیجه نهایی ثبت می‌شود. | تراکنش فوری و کم‌هزینه | مناسب برای تعداد محدودی کاربر |
| Plasma | ایجاد بلاک‌چین‌های فرعی متصل به اتریوم | کاهش بار شبکه اصلی | پیچیدگی فنی بالا |
| Sidechains | شبکه‌های بلاک‌چینی مستقل با امنیت نسبی خود | مقیاس‌پذیری و انعطاف بالا | امنیت کمتر نسبت به لایه اصلی اتریوم |
4. چگونه از لایه دوم برای کاهش کارمزد استفاده کنیم؟
استفاده از لایه دوم برای کارمزد پایین شامل مراحل زیر است:
- انتخاب شبکه لایه دوم مناسب: بسته به نیاز اپلیکیشن، Rollupها (مانند Optimism یا Arbitrum) یا Sidechainها (مانند Polygon) انتخاب می‌شوند.
- انتقال دارایی‌ها به شبکه Layer 2: کاربران باید توکن‌های خود را به شبکه Layer 2 انتقال دهند. این کار معمولاً با استفاده از Bridge انجام می‌شود.
- انجام تراکنش‌ها روی Layer 2: پس از انتقال دارایی، تراکنش‌ها با کارمزد بسیار پایین انجام می‌شوند.
- بازگشت به لایه اصلی اتریوم: در صورت نیاز، نتایج تراکنش‌ها و دارایی‌ها به شبکه اصلی منتقل می‌شوند.
جدول زیر نمونه‌ای از مقایسه کارمزد تراکنش‌ها در لایه اصلی و لایه دوم است:
| شبکه | میانگین کارمزد تراکنش | سرعت تراکنش | امنیت |
|---|---|---|---|
| Ethereum L1 | 20 دلار | 2-5 دقیقه | بسیار بالا |
| Polygon (L2) | 0.05 دلار | چند ثانیه | بالا |
| Arbitrum (L2) | 0.10 دلار | 15-30 ثانیه | بسیار بالا |
| Optimism (L2) | 0.12 دلار | 1-2 دقیقه | بسیار بالا |
5. کاربردهای لایه دوم
لایه دوم اتریوم کاربردهای متنوعی دارد که شامل موارد زیر است:
- اپلیکیشن‌های DeFi: کاربران می‌توانند وام‌دهی، قرض‌گیری و تبادل توکن‌ها را با کارمزد کم انجام دهند.
- NFT و بازی‌های بلاک‌چینی: تراکنش‌های خرید و فروش NFT و آیتم‌های درون بازی با هزینه کمتر انجام می‌شوند.
- پرداخت‌های خرد: پرداخت‌های روزانه و کوچک با کارمزد کم امکان‌پذیر می‌شود.
- اپلیکیشن‌های سازمانی: شرکت‌ها می‌توانند تراکنش‌های داخلی را با هزینه کمتر پردازش کنند.
راهنمای عملی استفاده از لایه دوم اتریوم برای کاهش کارمزد تراکنش‌ها
در بخش قبل با مفهوم لایه دوم اتریوم و مزایای آن آشنا شدیم. در این بخش قصد داریم به صورت عملی نحوه استفاده از شبکه‌های Layer 2 مانند Polygon، Optimism و Arbitrum را آموزش دهیم تا بتوانید تراکنش‌های خود را با کارمزد پایین انجام دهید.
1. انتخاب شبکه Layer 2 مناسب
انتخاب شبکه مناسب به هدف تراکنش، هزینه و سرعت مورد نظر شما بستگی دارد. جدول زیر مقایسه‌ای سریع از سه شبکه پرکاربرد Layer 2 ارائه می‌دهد:
| شبکه | میانگین کارمزد | سرعت تراکنش |
|---|---|---|
| Polygon | 0.01 – 0.05 دلار | چند ثانیه |
| Arbitrum | 0.05 – 0.15 دلار | 15-30 ثانیه |
| Optimism | 0.10 – 0.20 دلار | 1-2 دقیقه |
نکته: اگر هدف شما پرداخت‌های کوچک و روزانه است، Polygon گزینه مناسب‌تری است. برای DAppهای پیچیده DeFi، Arbitrum و Optimism به دلیل امنیت بالاتر و سازگاری با قراردادهای هوشمند مناسب‌تر هستند.
2. انتقال دارایی‌ها به شبکه Layer 2
برای استفاده از Layer 2، ابتدا باید توکن‌های خود را از شبکه اصلی Ethereum (L1) به شبکه Layer 2 منتقل کنید. این کار معمولاً با پل‌های انتقال (Bridge) انجام می‌شود.
مثال عملی:
- متامسک (MetaMask) نصب و فعال کنید.
- شبکه Layer 2 را به کیف پول اضافه کنید:
- Polygon: https://polygon-rpc.com
- Arbitrum: https://arb1.arbitrum.io/rpc
- Optimism: https://mainnet.optimism.io
- انتقال توکن‌ها از L1 به L2:
- به وبسایت رسمی پل شبکه بروید (مثلاً Polygon Bridge)
- مقدار توکن مورد نظر را انتخاب کنید
- تراکنش را از L1 تایید کنید
- پس از تایید، توکن‌ها وارد شبکه Layer 2 می‌شوند
| مرحله | توضیح | زمان تقریبی |
|---|---|---|
| انتخاب توکن | انتخاب ETH یا توکن ERC-20 | 1 دقیقه |
| اتصال کیف پول | اتصال MetaMask به Bridge | 1 دقیقه |
| انجام تراکنش | تایید انتقال از L1 به L2 | 2-5 دقیقه (Polygon) |
| دریافت توکن | مشاهده توکن‌ها در کیف پول Layer 2 | بلافاصله پس از تایید |
3. انجام تراکنش‌ها در Layer 2
پس از انتقال دارایی‌ها، می‌توانید تراکنش‌های خود را با کارمزد بسیار پایین انجام دهید.
مثال‌های کاربردی:
- انتقال ETH یا توکن به دوستان: تنها چند سنت کارمزد پرداخت می‌کنید.
- استفاده از DAppهای DeFi: وام‌دهی، قرض‌گیری، Swap توکن‌ها با کارمزد بسیار کمتر نسبت به L1.
- خرید و فروش NFT: تراکنش‌های سریع و ارزان.
مقایسه کارمزد تراکنش‌ها:
| تراکنش | L1 Ethereum | Layer 2 (Polygon) | Layer 2 (Arbitrum) |
|---|---|---|---|
| انتقال 1 ETH | 20 دلار | 0.03 دلار | 0.08 دلار |
| Swap ERC-20 | 25 دلار | 0.05 دلار | 0.10 دلار |
| NFT Mint | 50 دلار | 0.10 دلار | 0.15 دلار |
4. بازگشت دارایی‌ها به شبکه اصلی
گاهی لازم است توکن‌ها و دارایی‌های خود را دوباره به شبکه اصلی Ethereum منتقل کنید، مثلاً برای فروش یا استفاده در L1.
مراحل:
- ورود به پل Layer 2 مورد نظر
- انتخاب توکن و مقدار مورد نظر برای انتقال به L1
- تایید تراکنش در کیف پول
- انتظار برای ثبت تراکنش در شبکه اصلی
نکته مهم: انتقال از L2 به L1 معمولاً زمان بیشتری نسبت به انتقال به L2 می‌برد (مثلاً 7 روز برای Optimistic Rollupها) و مقداری کارمزد دارد.
5. نکات امنیتی هنگام استفاده از Layer 2
- همیشه از وبسایت رسمی شبکه و پل استفاده کنید.
- کیف پول خود را امن نگه دارید و کلید خصوصی را هرگز با کسی به اشتراک نگذارید.
- برای تراکنش‌های بزرگ، ابتدا مقدار کمی توکن تست کنید.
- به قراردادهای هوشمند و DAppهای غیررسمی اعتماد نکنید.
6. خلاصه مزایای عملی Layer 2
- کاهش کارمزد تراکنش‌ها تا 90٪
- افزایش سرعت تراکنش‌ها
- امکان انجام تراکنش‌های کوچک اقتصادی
- امکان استفاده از DAppها و بازی‌های بلاک‌چینی با هزینه پایین
- حفظ امنیت نسبی شبکه اصلی
| مزیت | تاثیر |
|---|---|
| کاهش کارمزد | انجام تراکنش‌های کوچک و روزانه ممکن می‌شود |
| افزایش سرعت | تراکنش‌ها در چند ثانیه یا دقیقه انجام می‌شوند |
| امنیت بالا | تراکنش‌ها نهایتاً روی Ethereum L1 ثبت می‌شوند |
| انعطاف‌پذیری | استفاده از DAppها و بازی‌ها بدون نگرانی از هزینه |
مقایسه شبکه‌های Layer 2 و استراتژی‌های کاهش کارمزد تراکنش‌ها
در بخش‌های قبل با مفهوم لایه دوم اتریوم، مزایا و نحوه عملی استفاده از آن آشنا شدیم. در این بخش، قصد داریم شبکه‌های مختلف Layer 2 را با جزئیات مقایسه کنیم و بهترین استراتژی‌ها برای کاهش کارمزد تراکنش‌ها را معرفی کنیم.
1. مقایسه شبکه‌های Layer 2
شبکه‌های Layer 2 متعدد وجود دارند، اما مهم‌ترین و پراستفاده‌ترین آنها Polygon، Arbitrum و Optimism هستند. جدول زیر مقایسه‌ای جامع ارائه می‌دهد:
| شبکه | نوع | میانگین کارمزد | امنیت | نکات کلیدی |
|---|---|---|---|---|
| Polygon | Sidechain | 0.01 – 0.05 دلار | بالا، اما کمتر از L1 | مناسب برای تراکنش‌های کوچک و روزمره |
| Arbitrum | Optimistic Rollup | 0.05 – 0.15 دلار | بسیار بالا | مناسب برای اپلیکیشن‌های DeFi پیچیده |
| Optimism | Optimistic Rollup | 0.10 – 0.20 دلار | بسیار بالا | امنیت بالا، کمی کارمزد بیشتر نسبت به Arbitrum |
تحلیل:
- Polygon سریع‌ترین و کم‌هزینه‌ترین شبکه برای تراکنش‌های خرد است، اما امنیت آن به اندازه Rollupها نیست.
- Arbitrum و Optimism برای تراکنش‌های بزرگ و DAppهای حساس مناسب‌تر هستند و امنیت بالاتری ارائه می‌دهند.
- انتخاب شبکه به هدف شما و نوع تراکنش بستگی دارد.
2. تحلیل کارمزد تراکنش‌ها
برای کاهش هزینه تراکنش‌ها، باید کارمزد را به صورت دقیق بررسی کنیم. کارمزد تراکنش‌ها شامل Gas Fee و هزینه Bridge است.
| تراکنش | کارمزد L1 Ethereum | کارمزد Layer 2 | درصد کاهش هزینه |
|---|---|---|---|
| انتقال 1 ETH | 20 دلار | Polygon: 0.03 دلار | 99% |
| Swap ERC-20 | 25 دلار | Arbitrum: 0.10 دلار | 99.6% |
| Mint NFT | 50 دلار | Optimism: 0.15 دلار | 99.7% |
نکته: حتی با وجود Bridge Fee، استفاده از Layer 2 همیشه هزینه تراکنش‌ها را به شکل چشمگیری کاهش می‌دهد.
3. استراتژی‌های کاهش کارمزد
3.1 انتخاب شبکه مناسب
- تراکنش کوچک و روزمره: Polygon
- تراکنش DeFi و DAppهای پیچیده: Arbitrum یا Optimism
3.2 زمان‌بندی تراکنش‌ها
- کارمزد تراکنش‌ها در ساعات کم ترافیک شبکه L1 کمتر است.
- استفاده از Layer 2 در ساعات اوج شبکه L1 باز هم هزینه را کاهش می‌دهد، اما زمان‌بندی هوشمندانه موثرتر است.
3.3 تراکنش دسته‌ای (Batching)
- برخی DAppها امکان انجام چندین تراکنش همزمان را به صورت یک تراکنش دسته‌ای فراهم می‌کنند.
- این کار هزینه گس را تقسیم کرده و اقتصادی‌تر می‌کند.
3.4 استفاده از Bridgeهای کم‌هزینه
- Bridgeهای رسمی شبکه Layer 2 را انتخاب کنید.
- پل‌های غیررسمی یا کم امنیت ممکن است کارمزد بالاتر یا ریسک از دست دادن دارایی داشته باشند.
4. مثال عملی کاهش کارمزد در DeFi
فرض کنید می‌خواهید توکن USDC را در یک DApp وام دهید و سپس بازخرید کنید.
| شبکه | تراکنش | هزینه L1 | هزینه L2 | صرفه‌جویی |
|---|---|---|---|---|
| Ethereum L1 | Deposit USDC | 15 دلار | – | – |
| Polygon | Deposit USDC | 15 دلار | 0.03 دلار | 99.8% |
| Arbitrum | Deposit USDC | 15 دلار | 0.10 دلار | 99.3% |
نتیجه: با Layer 2، حتی تراکنش‌های پیچیده DeFi نیز به هزینه‌ای بسیار پایین انجام می‌شوند.
5. نکات مهم برای کاربران حرفه‌ای
- پایش نرخ Gas: ابزارهایی مثل Etherscan Gas Tracker یا Blocknative کمک می‌کند کارمزد بهینه انتخاب شود.
- انتخاب DAppهای بهینه شده برای L2: برخی اپلیکیشن‌ها مخصوص Layer 2 طراحی شده‌اند و تراکنش‌های شما را با کمترین هزینه پردازش می‌کنند.
- اجتناب از انتقال مکرر به L1: انتقال‌های مکرر به شبکه اصلی هزینه بالایی دارد؛ بهتر است اکثر تراکنش‌ها روی L2 انجام شود.
6. جدول خلاصه استراتژی‌ها
| استراتژی | شرح | تاثیر |
|---|---|---|
| انتخاب شبکه مناسب | Polygon برای تراکنش خرد، Arbitrum/Optimism برای DApp | کاهش هزینه تا 99% |
| زمان‌بندی تراکنش | انجام تراکنش در ساعات کم ترافیک | کاهش 10-50% کارمزد |
| تراکنش دسته‌ای | اجرای چند تراکنش به صورت Batch | کاهش کارمزد گس |
| استفاده از Bridge رسمی | استفاده از پل‌های امن و کم هزینه | کاهش ریسک و هزینه اضافی |
| پایش نرخ Gas | ابزارهای Gas Tracker | بهینه‌سازی هزینه |
آینده لایه دوم اتریوم
پس از بررسی مفهوم لایه دوم، نحوه عملی استفاده، مقایسه شبکه‌ها و استراتژی‌های کاهش هزینه، در این بخش به آینده Layer 2، چالش‌ها و نکات مهم برای کاربران و توسعه‌دهندگان می‌پردازیم.
1. آینده لایه دوم اتریوم
با رشد روزافزون اپلیکیشن‌های DeFi، NFT و بازی‌های بلاک‌چینی، شبکه اصلی اتریوم (L1) تحت فشار زیادی است. لایه دوم اتریوم به عنوان راهکاری مقیاس‌پذیر و کم‌هزینه، در سال‌های آینده نقش کلیدی در توسعه اکوسیستم اتریوم خواهد داشت.
روندهای پیش‌بینی شده:
- افزایش پذیرش Rollupها: Optimism و Arbitrum بیش از پیش مورد استفاده قرار می‌گیرند و DAppها روی این شبکه‌ها توسعه می‌یابند.
- یکپارچگی بیشتر با قراردادهای هوشمند: توسعه‌دهندگان به راحتی می‌توانند DAppهای پیچیده را روی Layer 2 اجرا کنند.
- کاهش کارمزد بیشتر: با بهبود پل‌ها و الگوریتم‌های بهینه‌سازی گس، تراکنش‌ها ارزان‌تر می‌شوند.
- افزایش رقابت شبکه‌ها: شبکه‌های Layer 2 جدید با ویژگی‌های امنیتی و سرعت بهتر وارد بازار می‌شوند.
2. چالش‌های لایه دوم
با وجود مزایای بسیار، استفاده از Layer 2 با چالش‌هایی همراه است که باید مدنظر قرار گیرند:
| چالش | توضیح | راهکار پیشنهادی |
|---|---|---|
| امنیت نسبی | برخی شبکه‌ها مثل Polygon نسبت به L1 امنیت کمتری دارند | انتخاب Rollupها برای تراکنش‌های حساس |
| زمان انتظار بازگشت به L1 | Optimistic Rollupها نیاز به چند روز انتظار دارند | برنامه‌ریزی تراکنش‌ها و استفاده از تراکنش‌های دسته‌ای |
| پیچیدگی Bridgeها | انتقال دارایی‌ها بین L1 و L2 نیاز به دانش فنی دارد | استفاده از پل‌های معتبر و تست تراکنش‌های کوچک |
| سازگاری DAppها | همه اپلیکیشن‌ها روی Layer 2 در دسترس نیستند | انتخاب شبکه‌ای که DApp مورد نظر را پشتیبانی کند |
| کارمزدهای کوچک اما مکرر | تراکنش‌های کوچک و مکرر هنوز هزینه دارند | استفاده از Batch و تراکنش‌های گروهی |
3. نکات تکمیلی برای کاربران
- آموزش و آگاهی: قبل از استفاده از Layer 2، آموزش کافی درباره شبکه‌ها و پل‌ها داشته باشید.
- استفاده از کیف پول معتبر: MetaMask، Trust Wallet و Coinbase Wallet از شبکه‌های Layer 2 پشتیبانی می‌کنند.
- تست تراکنش‌ها: ابتدا مقدار کمی توکن برای آزمایش منتقل کنید.
- به‌روزرسانی شبکه‌ها و پل‌ها: پل‌ها و شبکه‌های Layer 2 مرتباً آپدیت می‌شوند؛ آخرین نسخه‌ها را استفاده کنید.
- مقایسه کارمزدها قبل از تراکنش: از ابزارهایی مانند L2Fee یا Etherscan Gas Tracker استفاده کنید.
4. نکات تکمیلی برای توسعه‌دهندگان
- بهینه‌سازی قراردادهای هوشمند: طراحی قراردادها برای Layer 2 باعث کاهش هزینه تراکنش‌ها و افزایش سرعت می‌شود.
- پشتیبانی از چند شبکه Layer 2: DAppها بهتر است قابلیت کار روی Polygon، Arbitrum و Optimism را داشته باشند.
- ادغام با پل‌ها: کاربران باید به راحتی توکن‌ها را بین L1 و L2 منتقل کنند.
- استفاده از SDKهای رسمی: برای اطمینان از امنیت و سرعت تراکنش‌ها، SDKها و کتابخانه‌های رسمی شبکه‌ها را استفاده کنید.
5. استراتژی نهایی کاهش کارمزد تراکنش‌ها
برای کاربران و توسعه‌دهندگان حرفه‌ای، ترکیب استراتژی‌های زیر بهترین نتیجه را دارد:
- انتخاب شبکه مناسب Layer 2 بر اساس نوع تراکنش و DApp
- انجام تراکنش‌ها در ساعات کم ترافیک شبکه L1
- استفاده از تراکنش‌های دسته‌ای (Batching)
- استفاده از پل‌های معتبر و کم‌هزینه
- تست و آموزش قبل از انتقال دارایی‌های بزرگ
- پایش مداوم نرخ Gas و به‌روزرسانی کیف پول و شبکه
جدول خلاصه استراتژی‌ها
| استراتژی | شرح | تاثیر |
|---|---|---|
| انتخاب شبکه مناسب | Polygon، Arbitrum یا Optimism | کاهش تا 99% کارمزد |
| زمان‌بندی تراکنش‌ها | ساعات کم ترافیک L1 | کاهش 10-50% هزینه |
| Batch تراکنش‌ها | انجام چند تراکنش همزمان | کاهش هزینه گس |
| استفاده از پل معتبر | انتقال امن و کم‌هزینه | جلوگیری از از دست رفتن دارایی |
| تست تراکنش‌ها | ارسال مقدار کم قبل از تراکنش بزرگ | کاهش ریسک |
| پایش Gas | ابزار Gas Tracker | بهینه‌سازی کارمزد |
6. جمع‌بندی
لایه دوم اتریوم یک راهکار کلیدی برای کاهش کارمزد تراکنش‌ها و افزایش سرعت است. با انتخاب شبکه مناسب، استفاده از تراکنش‌های دسته‌ای و پل‌های معتبر، کاربران می‌توانند تراکنش‌های کوچک و بزرگ را با هزینه کم و امنیت بالا انجام دهند. توسعه‌دهندگان نیز با بهینه‌سازی قراردادها و پشتیبانی از چند شبکه Layer 2 می‌توانند تجربه کاربری بهتری ارائه کنند.
با توجه به روند توسعه Layer 2 و رشد اکوسیستم DeFi و NFT، استفاده از این شبکه‌ها به یک ضرورت برای کاربران و توسعه‌دهندگان تبدیل شده است و آینده روشن و اقتصادی‌تری را برای تراکنش‌های اتریوم فراهم می‌کند.
نظرات کاربران