در شرایطی که بازارهای جهانی تحت‌تأثیر نرخ‌های بهره بالا و فشارهای تورمی قرار دارند، هرگونه اظهارنظر از سوی مقامات ارشد فدرال رزرو می‌تواند تأثیرات وسیعی بر رفتار سرمایه‌گذاران و نوسانات بازار داشته باشد. در جدیدترین اظهارنظر مهم، سوزان کالینز، رئیس فدرال رزرو بوستون، اعلام کرد که فدرال رزرو “کاملاً آماده است” تا در صورت لزوم از بازارها حمایت کند، به‌ویژه اگر با کمبود نقدینگی یا بی‌نظمی مالی مواجه شوند. این اظهارات در گفت‌وگو با نشریه فایننشال تایمز مطرح شد و بلافاصله واکنش‌هایی از سوی تحلیل‌گران، رسانه‌ها و بازارهای مالی را در پی داشت.
در این مقاله، به بررسی دقیق این موضع فدرال رزرو، تحلیل‌های پیرامون آن، و تأثیر احتمالی آن بر بازارهای مختلف از جمله بورس، بازار اوراق قرضه و ارزهای دیجیتال خواهیم پرداخت.
فدرال رزرو و نقش کلیدی در ثبات مالی
فدرال رزرو، به عنوان بانک مرکزی ایالات متحده، وظایف متعددی بر عهده دارد؛ از جمله کنترل تورم، مدیریت نرخ بهره، تنظیم سیاست‌های پولی و حفظ ثبات نظام مالی. در شرایط بحرانی نظیر بحران مالی ۲۰۰۸ یا پاندمی کووید-۱۹، این نهاد با استفاده از ابزارهایی چون تسهیل کمی (QE)، کاهش نرخ بهره و تأمین نقدینگی بین‌بانکی، نقش نجات‌بخش ایفا کرده است.
اکنون در سال ۲۰۲۵، در حالی که آمریکا هنوز با تورم ساختاری، رشد اقتصادی ناپایدار و تنش‌های ژئوپلیتیکی درگیر است، صحبت از “آمادگی برای حمایت” می‌تواند هم نویدبخش و هم هشداردهنده باشد.
آیا فدرال رزرو نگران است؟
سوزان کالینز در بخشی از صحبت‌های خود اظهار داشت که در حال حاضر نگرانی خاصی درباره نقدینگی وجود ندارد. اما اضافه کرد:
«اگر این وضعیت تغییر کند، سیاست‌گذاران ابزارهایی در اختیار دارند تا به نگرانی‌های مربوط به عملکرد بازار یا کمبود نقدینگی پاسخ دهند.»
این جمله دقیقاً همان چیزی است که تحلیل‌گران را به فکر فرو برده است. در واقع، اشاره به ابزارهای موجود در شرایطی که هنوز بحرانی مشاهده نمی‌شود، می‌تواند نشانه‌ای از پیش‌بینی احتمال وقوع بحران باشد.
بازار اوراق قرضه؛ اولین نشانه‌ها؟
در هفته‌های اخیر، بازار اوراق قرضه آمریکا شاهد روند نزولی شدید و خروج سرمایه‌گذاران از اوراق خزانه‌داری بوده است. نرخ بازدهی اوراق ۱۰ ساله به حدود ۵.۲ درصد رسیده که بالاترین سطح در دو دهه اخیر است. افزایش نرخ بازدهی اوراق به‌معنای کاهش قیمت آن‌هاست و این امر نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران یا نسبت به بازدهی واقعی تردید دارند یا ریسک بازار را بیش‌ازپیش حس کرده‌اند.
پیامدهای این روند:
-
هزینه تأمین مالی دولت افزایش می‌یابد.
-
فشار بر بانک‌ها و شرکت‌هایی که دارایی عمده‌شان اوراق دولتی است، بیشتر می‌شود.
-
ریسک کمبود نقدینگی بانکی در صورت فروش گسترده اوراق بالا می‌رود.
تأثیر بر بازار سهام
بازار سهام آمریکا همزمان با افت اوراق قرضه، روزهای پرنوسانی را پشت سر می‌گذارد. شاخص‌های داوجونز و S&P500 در هفته‌های اخیر با افت ۳ تا ۵ درصدی مواجه شدند. این افت در حالی رخ می‌دهد که بسیاری از شرکت‌های بزرگ فناوری نیز در فصل گزارش دهی مالی، عملکردی فراتر از انتظار نداشتند.
ترس از افزایش نرخ بهره بیشتر و کندی رشد اقتصادی، سرمایه‌گذاران را محتاط کرده است. اگر فدرال رزرو وارد عمل شود، ممکن است با اقدامات نقدینگی محور همچون خرید دارایی‌ها، موج جدیدی از تقاضا در بازار ایجاد شود؛ اما این اقدام دو لبه دارد:
-
از یک سو، بازارها را آرام می‌کند.
-
از سوی دیگر، ممکن است به بازگشت انتظارات تورمی دامن بزند.
فدرال رزرو و نرخ بهره؛ دو راهی تصمیم‌گیری
از مارس ۲۰۲۲، فدرال رزرو روند افزایش نرخ بهره را آغاز کرده و تا اوایل ۲۰۲۵ این نرخ به سطح بی‌سابقه ۵.۵٪ رسیده است. این سیاست، در کوتاه‌مدت به کاهش تورم کمک کرده، اما رشد اقتصادی را نیز کند کرده است.
اکنون با مشاهده شکنندگی بازار اوراق قرضه و فشار بر بانک‌ها، پرسش اصلی این است:
آیا فدرال رزرو عقب‌نشینی خواهد کرد؟
سوزان کالینز در اظهارات خود، چنین نتیجه‌ای را تأیید نکرد. بلکه تأکید کرد که سیاست‌گذاران فعلاً تمرکزشان بر حفظ ثبات است، نه کاهش نرخ بهره.
سیاست مالی آمریکا و خطرات افزایش بدهی
یکی از عواملی که فدرال رزرو را در موقعیتی دشوار قرار داده، سطح بالای بدهی دولتی آمریکاست. در پایان سال ۲۰۲۴، بدهی دولت آمریکا از مرز ۳۵ تریلیون دلار گذشت. افزایش نرخ بهره، بار پرداخت بهره بدهی را سنگین‌تر کرده و توازن مالی دولت را تحت‌فشار گذاشته است.
چالش‌های اصلی:
-
افزایش ریسک نکول (default)
-
افزایش وابستگی به خرید اوراق توسط بانک مرکزی
-
افزایش احتمال افت رتبه اعتباری ایالات متحده
همه این موارد، فشار بیشتری بر بازار اوراق قرضه وارد می‌کند و در صورت تشدید، فدرال رزرو را ناچار به ورود مستقیم به بازار خواهد کرد.
ارزهای دیجیتال؛ برنده یا بازنده سیاست‌های فدرال رزرو؟
بازار رمزارزها، به‌ویژه بیت‌کوین، در سال‌های اخیر به‌شدت تحت تأثیر سیاست‌های پولی فدرال رزرو بوده است. در سال ۲۰۲۰، با آغاز سیاست تسهیل کمی و توزیع نقدینگی گسترده، قیمت بیت‌کوین از زیر ۱۰ هزار دلار به بیش از ۶۰ هزار دلار رسید. اما با آغاز چرخه افزایش نرخ بهره، این روند معکوس شد.
سناریوهای احتمالی:
-
اگر فدرال رزرو وارد فاز حمایت نقدینگی شود، بیت‌کوین می‌تواند دوباره رشد کند.
-
اگر سیاست‌های سخت‌گیرانه ادامه یابد، دارایی‌های ریسکی مانند رمزارزها تحت‌فشار خواهند بود.
سخنان کالینز، گرچه حمایتی به نظر می‌رسد، اما همزمان نشان‌دهنده نگرانی جدی از شرایط پیش‌رو است؛ و این نگرانی می‌تواند باعث افزایش نوسانات شدید در بازار کریپتو شود.
تحلیل فاندامنتال از چشم‌انداز اقتصاد آمریکا
با توجه به داده‌های تورمی، نرخ بیکاری و شاخص‌های رشد اقتصادی، به نظر می‌رسد اقتصاد آمریکا در آستانه ورود به دوره‌ای از رکود ملایم قرار دارد. در چنین شرایطی، سیاست‌گذاران باید تعادل دقیقی میان کنترل تورم و جلوگیری از رکود برقرار کنند.
ابزارهایی که فدرال رزرو می‌تواند از آن‌ها استفاده کند عبارت‌اند از:
-
تسهیل خرید اوراق قرضه (QE)
-
کاهش نرخ ذخیره بانکی
-
تسهیلات اضطراری برای بانک‌ها و موسسات مالی
-
عملیات بازار باز هدفمند
نتیجه‌گیری
اظهارات سوزان کالینز، صرفاً یک هشدار نبود، بلکه نشان از آمادگی پشت پرده برای ورود به بازی جدیدی در اقتصاد آمریکا دارد. اینکه فدرال رزرو در چه مرحله‌ای وارد عمل خواهد شد، بستگی به واکنش بازارها دارد؛ اما واضح است که نشانه‌های شکنندگی در نظام مالی آمریکا، بیش از هر زمان دیگری آشکار شده‌اند.
برای سرمایه‌گذاران، اکنون زمان رصد دقیق رفتار بانک مرکزی، تحلیل شاخص‌های اقتصادی و مدیریت ریسک است. ورود به بازارهای پرریسک بدون درک شرایط کلان، می‌تواند هزینه‌بر باشد. در مقابل، اگر فدرال رزرو وارد عمل شود و بازارها را حمایت کند، دارایی‌هایی مانند بیت‌کوین می‌توانند بار دیگر صعودی شوند
نظرات کاربران